به نقل از «قدس آنلاین»

نوشتن درباره باطن دنیا

تاریخ انتشار: ۱۹ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۳۴۸۹۹۲

داستان به دریای ژرفی می‌ماند که وسعتی به گستره اعماق تفکر بشر دارد و از رهگذر این تفکر زاینده قصه‌ای جدید و جذاب خلق می‌شود. دریایی که به‌واسطه حضور نویسندگان برجسته و نخبه عمق می‌گیرد.

حجت الاسلام والمسلمین مظفر سالاری، نویسنده، مدرس و مشاور داستان‌نویسی، دارای ۳۰ سال سابقه مطبوعاتی، پژوهش و تدریس و کتاب «رؤیای نیمه شب» پرفروش‌ترین رمان معاصر فارسی در ۱۰ سال اخیر از جمله آثار موفق اوست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«دعبل و زلفا» اثر پرفروش و برگزیده دیگر این نویسنده در جشنواره میراث مکتوب رضوی است که در کمتر از یک سال پس از انتشار در ۴۴ هزار نسخه از سوی انتشارات آستان قدس رضوی تجدید چاپ شد و همچنان هم مورد اقبال مخاطبان قرار دارد.

«مرا با خودت ببر» جدیدترین رمان او درباره امام جواد(ع) است که در بازه زمانی سه ماه پس از انتشار در پنج نوبت با شمارگان ۶ هزار نسخه از سوی به‌نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) روانه بازار کتاب شده است .با این نویسنده همراه شدیم تا در مورد این دو اثر خواندنی به گفت‌وگو بپردازیم.

او در ابتدا نوشتن در مورد ائمه معصومین(ع) را کرامتی برای خود می‌داند و می‌گوید: نوشتن دو اثر در مورد امام رضا(ع) و فرزند بزرگوارشان توفیقی بزرگ از سمت خداوند به من بود و ائمه(ع) نوشتن این آثار را به من حواله کردند. خوشحالم این آثار با استقبال خوب مخاطبان روبه‌رو شده است. من در هر دو اثر «دعبل و زلفا» و «مرا با خودت ببر» سعی کردم به جنبه‌های غیرمادی زندگی بپردازم.

به گفته او کارهای دینی به جهان غیب یعنی باطن دنیا می‌پردازند؛ به طور مثال در داستان «دعبل و زلفا»، زلفا در پی بیماری چشمی، نابینا می‌شود و با عنایت امام رضا(ع) شفا پیدا می‌کند؛ در این‌ داستان‌ها ما می‌توانیم کرامات ائمه معصومین(ع) را نقل کنیم که به جهان غیب تعلق دارد. شرط ایمان هم این است به جهان غیب ایمان داشته باشیم.

به گفته سالاری، در رمان «مرا با خودت ببر» نیز سعی شده در قالب بیان داستان عاشقانه پسری به نام ابراهیم به کرامات، مقتضیات زمانه امام جوادالائمه(ع) و درایت این امام در زمان خلفای عباسی پرداخته شود.

سیر داستان‌گونه رمان دینی موجب جذب مخاطب می‌شود

سالاری، یکی از دلایل اصلی محبوبیت و استقبال مخاطبان از آثار خود را بهره گیری از قالب داستان عنوان می‌کند و می‌گوید: یکی از ویژگی‌های این کتاب‌ها که در قالب ادبیات مذهبی به مخاطبان ارائه می‌شود و آن‌ها را جذب می‌کند، ارائه محتویات دینی در قالب داستان است و اینکه این داستان‌ها به شکل خطابه و یا مقاله نیستند، بلکه سیر داستان‌گونه‌ای دارند که برای خواننده بسیار دلکش و شیرین بوده و سبب می‌شود خواننده نتواند میل به خواندن کتاب را در خود سرکوب کند. همچنین وقتی داستان خوب نوشته می‌شود و جمعی آن را مطالعه می‌کنند، همان‌ها مبلَغ کتاب می‌شوند و مطالعه آن کتاب را به افراد دیگر پیشنهاد می‌دهند و این‌گونه یک اثر، پرخواننده می‌شود.

داستان‌های سالاری با به‌کارگیری چاشنی عشق، طنز و معنویت به زبانی ساده ولی جذاب نوشته شده‌اند؛ دارای تعلیق هستند و هر فصل به گونه‌ای به پایان می‌رسد که خواننده را برای خوانش فصل بعد ترغیب می‌کند؛ همه این موارد سبب می‌شود طیف وسیعی از مخاطبان از نوجوانان تا افراد میانسال و سالخورده طرفدار آثارش باشند.

نویسنده رمان پرفروش «رؤیای نیمه شب» ادامه می‌دهد: بخشی از آثاری که درباره زندگی حضرت رضا(ع) در کشور چاپ شده، تکرار مکررات، کلیشه‌گویی و فاقد جذابیت‌های لازم برای خوانندگان هستند؛ زندگی حضرت رضا(ع) به‌خصوص از آنجایی که ایشان از مدینه به طرف مرو می‌آیند، ماجرای ولایتعهدی، جلسات مناظره امام رضا(ع) و شهادت ایشان بار داستانی خوبی دارد. رفتار امام رضا(ع) درس‌های آموزنده بسیاری دارد که می‌توان آن را برای مخاطب کودک و نوجوان بیان کرد؛ از جمله اینکه حضرت رضا(ع) در مقابل ستمگران و حاکمان عباسی با عزت و اقتدار برخورد کرده و حرف خود را صریح و محکم ادا می‌کنند ولی در مقابل زیردستان و شیعیان و مردم، فوق‌العاده مهربان هستند. مهربانی، کرامت، مقام علمی بالای حضرت در مناظرات، ارتباطات مردمی و رفتارهای سیاسی از جمله مواردی است که در زندگی امام رضا(ع) بسیار مشهود است و می‌توانند سوژه‌های خوبی برای خلق داستان‌های جذاب باشند.

این نویسنده و پژوهشگر ادامه می‌دهد: با توجه به استقبال خوب از کتاب «دعبل وزلفا» و «مرا با خودت ببر» از خداوند می‌خواهم توفیق نوشتن اثری در مورد امام هادی(ع) را به من عطا کند؛ چرا که در مورد شخصیت امام هادی(ع) در بین ائمه معصومین(ع) کمتر کتابی نوشته شده و ایشان مظلوم هستند.

نویسنده برگزیده جشنواره میراث مکتوب رضوی با اشاره به اینکه نوشتن داستان درباره ائمه اطهار(ع) از نوشتن هر داستان دیگری سخت‌تر است، تصریح می‌کند: ما نمی‌توانیم درمورد ائمه معصومین(ع) آن طور که دوست داریم شخصیت‌پردازی کنیم چون آن‌ها حجت خدا بر زمین هستند و حرف و کارشان ملاک عمل است؛ بهترین کار برای پرداختن به زندگی معصومین(ع) این است که قالب داستان را انتخاب کنیم و به طور غیرمستقیم درخلال روایت داستان، خط مشی و ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری ائمه معصومین(ع) بیان شود.

ضرورت حمایت نهادهای فرهنگی از نویسندگان

به گفته سالاری در حال حاضر آثار فاخر در حوزه ادبیات داستانی که مورد پسند مخاطبان قرار بگیرد، کم هستند. اگر می‌خواهیم آثار فاخر مذهبی درحوزه ائمه معصومین(ع) داشته باشیم، باید از نویسندگانی که داستان ادبی زیبا با ساختار نو ومناسب می‌نویسند حمایت کنیم.

او ادامه می‌دهد: نوشتن آثار در حوزه ادبیات دینی دست‌کم یک سال زمان می‌برد و نویسنده باید حدود ۶ ماه صرف تحقیقات تاریخی و۶ ماه صرف نوشتن کند. اگر نویسنده بخواهد تمام تمرکز خود را روی کتاب بگذارد ولی در زمان نوشتن اثر حمایت نشود، قطعاً خروجی کار اثر خوبی نخواهد بود. در انتظار روزی هستیم که نویسندگان فارغ از مسائل معیشتی بنویسند و شغل نویسندگی به رسمیت شناخته شود.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: نویسنده و داستان نویس مرا با خودت ببر ائمه معصومین ع امام رضا ع داستان ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۴۸۹۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

داستانک‌هایی برای فلسفه‌ورزی کودکانه

ایسنا/اصفهان «مجموعۀ ۱۵جلدی ادب ۱» با هدف تقویت تفکر و فلسفه‌ورزی در کودکان روانه بازار نشر شد.

اگر از یُعد مخاطب‌شناسی به دنیای کتاب ایران نگاه کنیم، با نظرگاهی فراگیر اما غلط روبه‌رو می‌شویم که برای اصلاح آن باید کوشید. تصوری اشتباه در بین اکثریت جامعۀ کتاب‌خوان ما وجود دارد مبنی بر اینکه کتاب خوب و باکیفیت را فقط در بین ناشران تهرانی می‌توان یافت. این در حالی است که در شهرهای دیگر کشورمان نیز کتاب‌هایی شایان توجه منتشر می‌شود، همان‌طور که ممکن است در میان انتشاراتی‌های تهران نیز با کتاب‌هایی بی‌قدر و ناقابل مواجه شویم.

«مجموعۀ ۱۵جلدی ادب ۱» یکی از آن آثار غیرتهرانی است که در عرصۀ غامض و هزارتوی کتاب کودک نگاشته شده است. این مجموعه یکی از تازه‌های نشر «یار مانا» از انتشاراتی‌های اصفهان محسوب می‌شود و پدیدآورندگان آن هم خاستگاهشان به همین دیار بازمی‌گردد.

رضاعلی نوروزی، عضو هیئت‌علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان، نویسندۀ اول و فاطمه داوری نویسندۀ دوم این اثر به شمار می‌آید. این مجموعه در اواخر سال ۱۴۰۲ شمسی با تصویرگری فائزه تقی‌یار به جامعۀ کودکان ایرانی و البته پدر و مادرها، مربیان و مراقبان آنان تقدیم شده است. 

 این کتاب با توجه به اهمیت آموزشی‌اش در «کتابنامۀ رشد» به ثبت رسیده و رویداد ملی یارستان کودکستان نیز خواندنش را پیشنهاد داده است. این رویداد همواره سعی دارد تا کتاب‌های فاخر کودکانه را به جامعه معرفی کند. 

جذابیت بصری و اهمیت چندجلدی‌بودن

اگر جلد هر کتابی نخستین دعوتگر خواننده به دنیای آن کتاب باشد، باید گفت «مجموعۀ ۱۵جلدی ادب ۱» با آن رنگین‌کمان شاد و سرزندۀ ۱۵رنگی‌اش موفق بوده است. بدون تردید، به‌ تراکم محتوای نوشتاری بر روی جلد می‌توان انتقاد کرد. بااین‌همه، جذابیت بصری کتاب چه بر روی جلد و چه در صفحات مختلفش انکارشدنی نیست و به نظر می‌رسد، قدرت فراوانی در جلب رضایت مخاطبان اصلی‌اش، یعنی کودکان پیش از دبستان، داشته باشد.

جذابیت بصری کتاب‌های کودک صرفاً در جذب و کشش خواننده به مطالعۀ آن یا شنیدنش تأثیر ندارد. جاذبۀ تصویرگری هر کتابی می‌تواند کامل‌کنندۀ متن نوشتاری و در تقویت و تربیت بصری کودک نیز اثرگذار باشد. تربیت بصری کودک مانند هر مسئلۀ دیگری چون خوب‌شنیدن یا مهارت‌های دست‌ورزی دارای اهمیت است و نباید دست‌کم گرفت.

«مجموعۀ ۱۵جلدی ادب ۱» در کنار این ویژگی‌های ظاهری، به‌خاطر مجموعه‌بودن یا چندجلدی‌بودنش نیز درخور اعتناست. امروزه، اهمیت خرید کتاب‌های دنباله‌دار و تأثیر آن‌ها بر کتاب‌خوان‌شدن کودکان و تبدیل‌شدن فرهنگ کتاب‌خوانی به برنامۀ ثابت روزمره‌شان بر کسی پوشیده نیست. 

اگر کتاب و شخصیت‌های یک مجموعه برای کودکی جاذبه نداشته باشد، بحثش جداست، اما اگر جلد نخست یک کتابِ مجموعه‌ای تأثیر کافی و لازم را بر کودک بگذارد، دیگر پدر و مادر مجبور نیستند که مدام برای تهیۀ کتاب و خواندن یک اثر از سوی بچه‌شان به تقلا بیفتند، بلکه خود کتاب مشوق کودک است تا از جلدی به جلد دیگر سفر کند و غرق در جهان داستانی شخصیت یا شخصیت‌هایی شود که به‌راستی برایش جاذبه دارند. در اینجا می‌توان «مجموعۀ ۱۵جلدی ادب ۱» را در مقام نمونه‌ای موفق از کتاب‌های دنباله‌دار و گیرا معرفی کرد.

لذت غرقه در کشمکش‌های خرگوش کوچولو

اما محتوای این کتاب و به بیانی هر ۱۵ جلدش را می‌توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد. بخش نخست آن داستانکی شیرین و لذت‌بخش در ۹ یا نهایتاً ۱۲صفحه است. هر دفعه شخصیت اصلی کتاب، یعنی خرگوشِ کوچولو، بازیگوش، شوقمند، کم‌تجربه و با اشتباهات کوچک و بزرگ در یک موقعیت زنده و واقعی قرار می‌گیرد. در چنین موقعیتی کودک پیش از دبستان، یعنی مخاطب اصلی کتاب، می‌تواند همدلانه به آن بنگرد و با اتفاقاتش و شخصیت اصلی‌اش هم‌ذات‌پنداری کند. گفتنی است که نثر این داستان‌ها بر اساس قواعد شکسته‌نویسی فارسی تنظیم شده‌ است. 

به‌هرروی، کودک در دریای این مجموعه نه‌تنها می‌تواند خویشتن را در جایگاه خرگوش کوچولو تصور کند و بر آموخته‌هایش برای رویارویی با مسائل زنده و جاری زندگی بیفزاد، بلکه قادر است خانواده، به‌طور مشخص مامان و بابای خود و همچنین دوستان و دیگر شخصیت‌های فرعی هر داستانک را در موقعیتی از زندگی راستین ببیند.

این مسئله کودک را با فکر و ایده و دغدغه‌های بزرگ‌ترها یا گروه‌های هم‌سالش در لایه‌های مختلف داستان آشنا می‌کند؛ در حالی که همین آشنایی ممکن است در وضعیت جاری و ساری زندگی روزمره ممکن نباشد. با توجه به موشکافی شخصیت خرگوش کوچولو در هر داستان و ترسیم آرزوها، ترس‌ها و به‌طورکلی جهان‌بینی او ‌این مسئله برای بزرگ‌ترها نیز مفید است تا بتوانند از زاویۀ این داستان‌ها دنیای کودکان را بشناسند، این شناسایی در وضعیت‌های زنده و پویای زندگی به‌هردلیلی ممکن است میسر نشود. 

 ابتدای هر داستانک از دل روابط خرگوش کوچولو با خانواده و دیگر اطرافیانش مسئله‌ای مطرح می‌شود که پیوندی نزدیک با چالش‌های روزمرۀ یک کودک دارد. پس از پشت‌سرگذاشتن رویدادها و کنش و واکنش‌های متعدد، در خاتمه به کودک نشان می‌دهد که راه گذار از کشمکش یادشده در سرآغاز داستان و به عبارتی رفع آن مسئله برای رسیدن به وضعیت مطلوب، چگونه محقق می‌شود. بنابراین، کتاب در دل فرازوفرودهای داستانی، به‌ زبانی ساده و به‌طور غیرمستقیم چگونگی مقابلۀ کودک با کشمکش‌هایش را به تصویر می‌کشد. ‌

برای نمونه، در جلد یازدهم و موسوم به «کتاب سبزک» با خرگوش کوچولویی روبه‌رو می‌شویم که شلخته و بی‌نظم است. به‌خاطر این موضوع، هم خودش و هم دوروبری‌هایش با مشکلاتی روبه‌رو شده‌اند. مثلاً پای مامان خرگوش به‌خاطر اسباب‌بازی‌های بچه‌اش که وسط اتاق ریخته است، آسیب می‌بیند. خود خرگوش کوچولو در موقعیتی ضروری نمی‌تواند کلاهش را پیدا کند و کتاب دوستش را وقتی به امانت می‌گیرد، در شلوغی و درهم‌برهمی اتاقش گم‌وگور می‌کند.

این چالش‌های پیش رو به‌مرور کودک را از این مسئله آگاه می‌کند که نظم‌داشتن و مرتب‌بودن چه اهمیتی دارد و چقدر نتایج و پیامدهای مثبتش کمک‌کننده است، البته بدون اینکه نویسندگان مستقیم به زبان بیاورند که منظم باش یا منظم‌بودن خوب است. دو داستان‌نویس فقط سرانجامِ بی‌نظمی و نظم را نشان می‌دهند. اما این پایان داستان نیست.

تقویت تفکر و نهادینه‌شدن تعلیم و تربیت

پس از آمدن داستانکی در نیمۀ اول کتاب، به بخش دوم آن یعنی تمرین‌ها وارد می‌شویم. این تمرین‌ها و بازی‌ها تعدادشان بین ۱۰ تا ۱۱ مورد است. و مخصوص اجرای دو نفرۀ کودک و یکی از والدین یا خانوادگی و برای خانه طراحی شده‌اند. هرچند بر اساس یک فهرست راهنما که خود نویسندگان در کتاب ارائه کرده‌اند، می‌توان در هر تمرین یا بازی تغییراتی ایجاد کرد تا در محیط‌هایی دیگر مانند، مهدهای کودک، پیش‌دبستانی‌ها، خانه‌های بازی و... اجرایی باشند. 

اهمیت بخش دوم کتاب این است که از طریق طرح یک پرسش یا پیشنهاد یک بازی و تمرین‌های دیگر، هدف مهمی که در قسمت اول و به‌صورت داستانی بیان شده بود، اکنون چند دفعه و از راه‌ها و جنبه‌های مختلف از نو خودنمایی می‌کند. این تمرین‌ها گاهی بسیار ساده‌اند و از طریق پرسش و پاسخ بین والدین و کودک رخ می‌دهند.

اما گاهی از نظر فکری و قوۀ خیال‌پردازی به قلمرویی پیچیده‌تر وارد می‌شوند و گاهی برای اجرایشان به برخی از ابزارها نیاز است. بدیهی است که این تمرین‌ها از ساده به دشوار ذکر شده‌اند و همگی در حد توان کودکان پیش‌دبستانی هستند. اهمیت اساسی این تمرین‌ها آن است که یک ویژگی مثبت را را در ذهن کودک نهادینه می‌کنند و همین سبب می‌شود که انتظار ظهور و بروزش را در عمل وی هم داشته باشیم. در جلد یازدهمی که ذکر شد، «نظم‌داشتن» همان ویژگی مهم و ارزشمند است.

قسمت تمرینی «مجموعۀ ۱۵جلدی ادب ۱» خواننده را بیش از بخش نخست به تفکر وامی‌دارد و به قلب ماجراها می‌برد. این تمرین‌ها گاهی با تحرک نیز همراه هستند که می‌تواند جنبۀ مثبت دیگری از بخش دوم کتاب باشد. این قسمت موقعیت خوبی فراهم می‌آورد که مادر و پدر یا دیگر نزدیکان کودک وقتشان را در کنار هم بگذارنند. 

شکی نیست که اجرای آن‌ها در محیط‌هایی مانند پیش‌دبستانی بر افزایش مهارت‌های کودک در جمع و کارهای گروهی خواهد افزود. این تمرین‌ها از این جنبه نیز که دانش‌آموزمحور یا کودک‌محور هستند، دارای اهمیت بسیار است. در دنیای امروز، همه می‌دانند که آموزش و پرورش معلم‌محور و متکی بر گفتار و سخنرانی و نصیحت راه به جایی نخواهد برد.

بر اساس ویژگی‌هایی که گذشت، باید گفت «مجموعۀ ۱۵جلدی ادب ۱» کتابی نیست که با آن کودکانمان را خواب کنیم. این ۱۵ جلد برای بیداری کودک و همچنین آگاه‌کردن والدین و دیگر همراهان اوست. کتاب اگر از مسیری درست به کودک ارائه شود، فرصتی فراهم خواهد آورد که بازتاب تأثیرات مثبتش را باید در رفتارهای کم‌اشتباه، هوشمندانه و رو به تعالی و ترقی کودک دید. 

در پایان، اسامی این مجموعۀ ۱۵گانه به ترتیب جلد ذکر می‌شود: «خرگوش کوچولو و کفش‌های نو»، «خرگوش کوچولوی زرنگ»، «سلام خرگوش کوچولو»، «تولد برفی»، «دوست تازه»، «خرگوش کوچولو و ظرف هویج»، «عروسک خرگوش کوچولو»، «خرگوش کوچولو و آهوی دوره‌گرد»، «این یک راز است»، «خرگوش کوچولوی حواس‌پرت»، «کتاب سبزک»، «پشمالوی عصبانی»، «خرگوش پرحرف»، «درس بزرگ سبزک»، «مغازه‌ی پر از خوراکی».

انتهای پیام